بانک و سيستم بانکي در کانادا
سامانهٔ بانکداری در کانادا به طور گسترده یکی از امن‌ترین سامانه‌های بانکی جهان تلقی میشود. مجموعهٔ سامانهٔ بانکداری کانادا در شش سال گذشته رتبهٔ سالم‌ترین، استوارترین، دقیق‌ترین و بی‌عیب‌ترین سامانهٔ بانکداری جهان را طبق گزارش‌های مجمع جهانی اقتصاد به دست آورده‌است. در گزارش منتشر شده در اکتبر ۲۰۱۰، مجلهٔ گلوبال فایننس (Global Finance) رویال بانک کانادا را در فهرست امن‌ترین بانک‌های جهان در رتبهٔ ۱۰ و بانکِ تورنتو-دومینیون بانک را در رتبهٔ ۱۵ قرار داد. بانک‌های کانادا، بیش از ۸٬۰۰۰ شعبه و حدود ۱۸٬۰۰۰ خودپرداز در سراسر این کشور دارند. کانادا دارای بزرگترین نسبت خودپرداز به جمعیت است و از یکی از بالاترین نرخ‌های سطح نفوذ راهکارهای بانکداری الکترونیک مانند کارت نقدی، بانکداری اینترنتی و تلفن بانک بهره می‌برد. بانک‌های ملی و بزرگ کانادا که به «پنج (بانک) بزرگ» معروف هستند عبارتند از: اسکوشیابانک، بانک مونترآل، تورنتو-دومینیون بانک، رویال بانک کانادا و کانیدین امپریال بنک آو کامرس. این بانکها بیش از آن که بانک‌هایی در سطح ملی و کشوری باشند، شرکت‌های مالی خوشه‌ای و بین‌المللیِ دارای بخش فعالیت بزرگ در کانادا، به حساب می‌آیند. در کنار این پنج بانک، در سطح بعدی، بانک‌های کوچک‌تری نیز فعالیت دارند. دولت کانادا بر اساس قانون اساسی کانادا بر فعالیت بانکها نظارت داشته و آنها را در چند سطح فعالیتی دسته‌بندی میکند
یک توصیه مهم به تازه مهاجرها
یکی از کارهایی که اکثر مهاجرها در بدو ورود به کانادا انجام می دهند باز کردن حساب بانکی است. چه قبل از ورود، حساب بانکی باز کرده باشید (که فکر می کنم این روزها امکان پذیر نباشد) و چه بعد از آن، حتما وقتی وارد کانادا شدین با بانکتان قرار بگذارید و از آنها بخواهید که برایتان کارت اعتباری صادر کنند. خیلی از بانکها برنامه های حمایتی ای ویژه تازه مهاجران Newcomers دارند که بدون داشتن سابقه اعتباری، آنها را مشمول دریات کارت اعتباری عادی می کند. بهترین بانک در این زمینه Royal Bank است. توصیه من این است که اول از همه سراغ Royal Bank یا همان RBC بروید. اگر کارتان با RBC انجام نشد سری به سایر بانکها بخصوص TD Canada Trust و CIBC هم بزنید. حتما به مامور بانک اصرار کنین که از این قضیه خبر دارید و کارت اعتباری عادی می خواهید. میزان اعتبار اولیه کارت چندان مهم نیست ولی معمولا بین 1000 تا 2000 دلار است. بعد از 6 ماه الی یک سال می توانید از بانک تقاضای افزایش اعتبار کنید که معمولا مورد قبول واقع می شود. در ضمن اگر خانوادگی به کانادا تشریف آورده اید حتما برای تمام افراد بالای 18 سال جداگانه تقاضا بدهید. داشتن کارت اعتباری به شما کمک می کند که سابقه اعتباری جمع کنید و بعدا بتوانید وام مسکن و امثال آن دریافت کنید.از دستگاههای پرداخت پول برای استفاده از پارکینگهای عمومی اشاره کرد.
راههای پرداخت در کانادا
اسکناس در کانادا بیش از همه Note یا Banknote گفته می شود. اسکناس های کانادا در قطعات 5 دلاری، 10 دلاری، 20 دلاری، 50 دلاری و 100 دلاری در گردش هستند. در کانادا برعکس آمریکا اسکناس یک دلاری موجود نیست.
خیلی از فروشگاه ها از مشتریان اسکناس های 50 دلاری و 100 دلاری را نمی پذیرند؛ بنابراین اگر از این اسکناس ها در دست دارید شاید بهتر باشد که آنها را به وسیله بانک با اسکناس های ریزتر تعویض کنید.
چک
اگر شما صاحب حساب جاری در یک بانک باشید، می توانید برای پرداخت از چک استفاده کنید. البته برخی از کسب و کارها چک شخصی را قبول نمی کنند. ولی اغلب بیزینسها در صورت مشاهده کارت شناسایی چک را قبول می کنند.
مانی اوردر
مانی اوردر برای پرداخت مبلغ مشخص شده ای پول صادر می شود. مانی اوردر را می توان از بانک و یا ادارات پست با هزینه ای اندک خریداری نمود . از آنجا که مبلغ تعیین شده روی مانی اوردر در هنگام صدور آن دریافت می شود، این روش پرداخت قابل اعتمادتر از چک شخصی است.
کارت های اعتباری
• معمولا نرخ بهره دریافت شده توسط کمپانی های کارت های اعتباری بالا است. لذا توصیه میشود هرماهه، بدهیتان به کارت اعتباری را بصورت کامل پرداخت نمایید.
• برخی از بانک ها یا شرکت های تجاری، در صورت استفاده از کارت دبیت، از شما هزینه دریافت میکنند.
کارت های اعتباری این امکان را برای شما ایجاد می کند که بتوانید کالایی را امروز خریداری کرده و وجه آنرا دیرتر پرداخت نمایید (شبیه یک وام ). البته اگر شما بدهی خود را در پایان ماه تسویه نکنید ، متناسب با مانده بدهیتان باید بهره پرداخت نمایید.
دبیت کارت
دبیت کارت (کارت عابر بانک) مستقیما به حساب بانکی شما متصل می شود. شما می توانید این کارت را برای موارد زیر بکار ببرید:
• واریز به حساب در بانک(deposit)
• برداشت از حساب بانکی(withdraw)
• پرداخت صورت حساب ها
• بررسی مانده حساب
• پرداخت برای خرید کالا و خدمات
کردیت کارت چیست؟
کردیت کارت Credit Card یا کارت اعتباری نوعی وام است که بانک یا یک مؤسسه مالی در اختیار دارنده کارت قرار می دهد. این وام معمولا سقف معینی دارد که هنگام اعطای کارت به دارنده اعلام می شود. همچنین کارت اعتباری پس از مدتی (معمولا 2 الی 3 سال) باطل می شود که در صورت صلاحدید مؤسسه صادر کننده کارت، با ارسال کارتی جدید تمدید خواهد شد وگرنه خود بخود از بین می رود.
در ازای کارتی که دریافت می نمایید می توانید به فروشگاههای قبول کننده کارت مراجعه کنید و در محدوده اعتبار کارت خرید نمایید. وجود کارت اعتباری کمک بزرگی در کاهش استفاده و حمل پول نقد هنگام معاملات است.
بدیهی است که پس از استفاده از وام کردیت کارت لازم است بدهی خود را بپردازید. زمان پرداخت کامل بدهی معمولا تا وقتی که موسسه اعتباری از شما راضی باشد مهم نیست. با این حال هر ماه یک صورتحساب یا به اصطلاح Statement از سوی مؤسسه مالی برای شما ارسال می شود که لیست خرجهای شما و حداقل مقداری از وام را که باید بپردازید تعیین کرده است. نگارنده درباره اصطلاحات مربوط به کارت اعتباری در ادامه توضیح خواهد داد.
کارتهای اعتباری شناخته شده در کانادا
معروفترین کارتهای اعتباری موجود در کانادا Visa، Master Card و American Express می باشند. تا جایی که بنده مطلع هستم اینجا از کارت Discover استفاده نمی شود، یا اگر هم می شود خیلی محدودتر از آمریکاست.
کارتهای Master Card و Visa به وسیله بانکها و موسسات اعتباری مختلف ارائه میشوند. برای مثال بزرگترین بانک کانادا Royal Bank کارت Visa و بانک CIBC کارت Master Card ارائه می کنند. کارت American Express نیز توسط بانکی به نام AMEX ارائه می شود. کار این بانک تا جایی که بنده مطلع هستم برروی خدمات اعتباری متمرکز شده است.
علاوه بر بانکها اغلب فروشگاههای زنجیره ای کانادا نیز کارت اعتباری صادر می کنند. از جمله فروشگاههایی که این کار را انجام می دهند می شود به Canadian Tire و Wal Mart و HBC (شرکت صاحب The Bay و Zellers) اشاره کرد. کردیت کارت صادره توسط برخی از این فروشگاهها همان Master Card یا Visa است و تفاوت چندانی با کارتی که از بانک دریافت می کنید ندارد. برای مثال Canadian Tire کارت اعتباری Master Card ارائه می کند. بعضی از کارتهای اعتباری فروشگاهها هم مختص خود آن فروشگاه است برای مثال کارت اعتباری Future Shop. بیشتر این فروشگاهها از هر دو نوع کارت صادر می کنند مثل Sears و HBC.
اکثر فروشگاههای معتبر و رستوران ها و پمپ بنزین ها و امثال آن کارتهای Master Card و Visa و حتی American Express را قبول می کنند. مکانیزم کار بسیار ساده است. شما بعد از خرید، به جای پول کارت اعتباری را در اختیار فروشنده قرار می دهید و وی هم کارت را از یک دستگاه عبور می دهد یا به اصطلاح Swipe می کند. اگر کارت، اعتبار لازم را داشته باشد و تایید شود از طرف فروشنده رسیدی دریافت می کنید که به عنوان تایید مبلغ پرداختی، لازم است زیر آن را امضا کنید. در نهایت فروشنده یک نسخه اضافی از رسید را هم به شما ارائه می کند تا نزد خود نگه دارید. این رسید به کارتان می آید. برای مثال اگر قصد پس دادن یا تعویض جنسی را داشته باشید لازم است این رسید را ارائه کنید؛ همچینن چنانچه فروشگاه بیش از اندازه از شما پول گرفته باشد به کمک این رسید و از طریق مؤسسه مالی خود می توانید پول خود را پس بگیرید. مکانیزم این کار در اصطلاح Dispute گفته می شود.
هنگام استفاده از پمپ بنزین و تلفن عمومی نیازی به امضا نیست و مستقیما پول رو به دستگاه پرداخت میکنید. همچنین سرویسهای جدیدی در بعضی فروشگاه ها وجود دارند که در صورت استفاده از آنها نیازی به امضا کردن ندارید. از جمله معروفترین این سرویسها می توان به PayPass اشاره کرد که از خدمات Master Card است. بعضی کارتهای جدید هم مجهز به یک تراشه الکترونیکی Chip هستند که در صورت استفاده از آنها به جای امضا کردن کارت را در دستگاه کارت خوان قرار می دهید و بعد با وارد کردن یک کد، مبلغ معامله را تایید می نمایید.
علاوه بر پمپ بنزین و تلفن عمومی، دستگاههای دیگری هم وجود دارند که کارت اعتباری قبول می کنند. برای مثال می توان به بعضی اچگونه می توان کردیت کارت دریافت کرد
کارت اعتباری به دو صورت ارائه می شود: براساس سابقه اعتباری و براساس ضمانت.
نوع دوم کارتهای اعتباری که اصطلاحا Secured نامیده می شود برای کسانی است که قبلا در کانادا سابقه اعتباری ندارند - مثل تازه مهاجرها. در این نوع، باید مبلغی را در یک بانک یا نزد شرکت صادر کننده کارت بلوکه یا در به اصطلاح انگلیسی Freeze کنید. به عنوان مثال شرکت Capital One از این نوع کارتها به وفورصادر میکند. اگر با شرکتی نظیر Capital One سر و کار داشته باشید باید مبلغی را (معمولا تا 75 دلار) برایشان به وسیله چک بفرستید و آنها هم در مقابل برایتان یک کارت اعتباری با سقف اعتبار خیلی کم (مثلا 300 دلار) صادر می کنند. هدف از این کارتهای اعتباری بیشتر این است که مسؤولیت پذیر بودن خود در استفاده از کارت اعتباری را نشان دهید. اگر به موقع بدهی این کارت را بدهید و همچنین بیش از اندازه با آن خرج نکنید می توانید پس از مدتی (معمولا 6 ماه الی یک سال) آن را به یک کارت اعتباری عادی تبدیل کنید و سپرده اولیه خود را پس بگیرید. به محض استفاده از کارت اعتباری عادی سابقه اعتباری Credit History شما شکل می گیرد و امکان گرفتن وامهای بزرگتر را در آینده برایتان فراهم می سازد. بعضی بانکها نیز کارت Secured در اختیار شما می گذارند ولی معمولا مبلغ سپرده و همین طور اعتباری که دریافت می کنید بیشتر است.
واحد پول کانادا
واحد پول کانادا Canadian Currency دلار کانادا Canadian Dollar نام دارد. این واحد پول که از نظر حجم مبادلات در سطح جهان هفتمین واحد پول دنیاست، در اصطلاح روزمره اقتصاددانان و مردم کانادا لونی Loonie نامیده می شود. سکه های مرسوم کانادایی به شرح زیرند:
سکه یک سنتی که در اصطلاح Penny گفته می شود.
سکه پنج سنتی که Nickel هم می گویند.
سکه ده سنتی یا Dime.
سکه بیست و پنج سنتی یا Quarter
سکه یک دلاری یا Loonie
سکه دو دلاری یا Toonie
